Tijdens een sit-in met Extinction Rebellion in het hoofdkantoor van pensioenfonds PFZW in 2021 in Zeist werden we gearresteerd en zaten we uren in een politiecel. Een jaar later moesten we voor de rechter verschijnen. We lazen allemaal onze verklaringen voor. We vertelden over waarom we daar zaten, over waarom we doen wat we doen. Dit was mijn verklaring:
Geachte mevrouw de rechter,
Als er iemand is die niet graag in de weg zit ben ik het wel. Ik zeg al sorry als ik bij de kassa iets te lang moet zoeken naar mijn portemonnee. Bij het idee dat er achter mij iemand ook maar zou kunnen zuchten om mijn eventuele traagheid krijg ik al een rood hoofd. Ik moest laatst in het ziekenhuis een foto van mijn elleboog laten maken en ik was blij dat er inderdaad een breukje te zien was, want anders waren er een stuk of zes mensen voor niks met mij aan de slag geweest.
Ik vertel dit omdat het iets zegt over hoe onwaarschijnlijk het is dat iemand als ik blijft zitten als de politie mij vraagt om te vertrekken.
Het liefst zou ik luisteren. Het liefst zou ik in mijn eentje op het grasveldje achter mijn huis, met een spandoek ter grootte van een theedoek, strijden tegen de klimaatcrisis. Geen office managers, beveiligers en woordvoerders die aan de bak moeten. Geen publiek, geen pers, geen foto’s. Geen advocaat die in het weekend door moet werken. Geen politie die moet worden opgeroepen. Geen rechter die haar tijd aan mij moet besteden. Geen vrije dagen die moeten worden opgenomen. Liever geen gedoe voor mij.
En toch zat ik daar bij PFZW. We zaten vreedzaam in de lobby. We waren met een kleine groep en de ruimte waar we zaten was enorm. Iedereen bij PFZW kon naar binnen en buiten. We maakten niets kapot, iedereen kon zijn werk blijven doen. De actie was gemoedelijk en vriendelijk, we zongen liedjes. De enige overlast die we misschien hebben veroorzaakt is dat sommigen van ons -waaronder ikzelf- een beetje vals zongen.
We hielden tijdens onze actie PFZW een spiegel voor. We lieten zien: wij zijn moeders en vaders, en grootouders en zorgmedewerkers en dominees en leraren en burgers en wij smeken u om zorg te dragen voor de toekomst van jullie pensioenleden en hun families.
Om in deze tijd, met alles wat we weten, meer dan 4 miljard euro te investeren in fossiele brandstoffen is niet alleen onbegrijpelijk maar ook dodelijk. PFZW heeft meer dan dertig jaar de tijd gehad om hier iets aan te doen. Er is ze op alle mogelijke manieren gevraagd om hun beleid te wijzigen. Onze vreedzame burgerlijk ongehoorzame actie is het laatste instrument dat wij in handen hebben om PFZW in beweging te brengen. En het doet mij verdriet dat wij nu voor de politierechter staan.
Iemand schreef laatst dat het op het matje roepen van vreedzame klimaatactivisten is alsof je het brandalarm de schuld geeft van de fik in de keuken. En zo voelt het nu wel een beetje. Het is waar dat dat brandalarm herrie maakt. Je kunt het brandalarm vragen of ie wat zachter wil doen. Of alleen wil afgaan in het weekend op het Malieveld zodat mensen niet teveel last hebben van de herrie. Maar het zou goed zijn als PFZW zich gaat bezighouden met de brand in hun keuken in plaats van met de mensen die alarm slaan.
Ik wil u vragen om ons demonstratierecht de ruimte te geven die het nodig heeft. Het geeft ons de mogelijkheid om een pensioenfonds als PFZW in actie te doen komen. Ik denk dat PFZW ons straks zelfs dankbaar zal zijn. Dankbaar voor het duwtje van buitenaf dat ze nodig hadden.
En vanuit persoonlijk oogpunt wil ik met u delen dat een demonstratie als bij PFZW voor mijzelf heel waardevol is. De afgelopen jaren drukten de feiten van de klimaatcrisis steeds zwaarder op mijn gemoed. Ik werd er neerslachtig van, kreeg er nachtmerries van. Ik maakte mij constant zorgen over de toekomst van mijn kinderen en buurkinderen, en nichtjes en neefjes en om alle miljoenen mensen overal ter wereld die nu al zwaar gebukt gaan onder de gevolgen van de klimaatcrisis. Het gevoel dat ik in mijn eentje niks kon doen, dat niets wat ik deed hielp. Het gevoel dat ik het wist, maar niets zou kunnen doen om deze ramp te voorkomen werd me te zwaar. Het voelde vaak letterlijk alsof ik geen lucht kreeg.
Deze acties geven mij hoop. Acties als bij pensioenfonds ABP en bij gemeenten en provinciehuizen en ministeries laten zien dat het wérkt. Het geeft me het gevoel dat ik wél iets kan doen. Dat ik later aan mijn kinderen kan zeggen: ik heb gedaan wat ik kon. Het was gedoe, ik heb er mensen op dat moment een beetje last mee bezorgd, maar dat stond in geen verhouding tot de last die de klimaatcrisis ons gaat brengen.
Het was ‘Good trouble’ zoals het Amerikaanse congreslid John Lewis dat noemde. Ik wil u vragen om ons de ruimte te geven voor dit goede gedoe.
met vriendelijke groeten,
Cathelijn Schilder
We werden ontslagen van rechtsvervolging! En niet veel later stapte PFZW uit fossiele bedrijven. Net als pensioenfonds ABP en nog andere pensioenfondsen dat eerder al hadden gedaan. Actievoeren werkt!